Levende herinneringen
Hoe kijken mensen straks terug op jouw leven? Het is een vraag die je jezelf misschien niet vaak stelt, maar die je flink aan het denken kan zetten. Welke herinnering wil je achterlaten?
Het gebeurt hen regelmatig op een verjaardag: als mensen ontdekken dat Onno en zijn vrouw Vera van Andel een uitvaartonderneming hebben, vragen ze eerst of dat niet ‘verdrietig’ of ‘een beetje eng’ is. Maar daarna komt het gesprek los. ‘In de waan van de dag zijn mensen niet zo met de dood bezig’, zegt Onno. ‘Maar in zo’n ontspannen setting zijn ze meestal heel open en geïnteresseerd. Vaak raken we dan aan de praat over hun eigen ideeën bij een begrafenis: hoe zou je die willen invullen? Welke muziek, welke teksten, welke vorm? En wat zou je willen dat mensen over je zeggen?’
Levensverhaal
Bij een uitvaart denk je misschien eerder aan praktische zaken: de kist, de kaart, de plek, het tijdstip. Natuurlijk zijn dat dingen waar Onno in zijn werk veel mee bezig is, maar voor hem is het niet de kern van de uitvaart. ‘Het draait om de herinnering: die gaat verder dan de dag van de begrafenis of crematie. Het is iets wat je mee kunt nemen, wat nooit ophoudt. Daarom ga ik altijd op zoek naar wie iemand geweest is. In gesprek met de familie komen die herinneringen los, de mooie en verdrietige gebeurtenissen die iemands leven hebben gevormd. Ik hoop altijd dat dat complete, eerlijke verhaal een plek mag krijgen in de uitvaart. Zodat mensen de overledene daarin herkennen. Dat werkt troostend, maar het zet je ook aan het denken: wat kan ik leren van dit levensverhaal?’
Wensen op papier
Steeds vaker zetten mensen al voor een uitvaart op papier hoe ze herdacht willen worden, soms tot in detail. Onno raadt dat iedereen aan, omdat je daarmee de uitvaart heel persoonlijk maakt. Het geeft ook veel rust voor de familie. ‘In die eerste dagen moet je vaak heel veel regelen. Als dan meteen duidelijk is wat iemand wilde, vindt de familie ook meer tijd om te rouwen en herinneringen op te halen.’
Extra dimensie
Vaak is er veel meer ruimte dan mensen denken om de uitvaart een eigen gezicht te geven. De plechtigheid hoeft niet in een uitvaartcentrum, maar kan ook deels thuis gehouden worden. Je kunt tijdens de condoleance foto’s projecteren. Het vervoer van de kist mag met een eigen auto die iets zegt over de overledene. De kaart kan een eigen ontwerp zijn. ‘Er is echt heel veel mogelijk, als mensen dat willen. Juist zulke dingen kunnen een extra dimensie geven. Ik herinner me nog mijn eerste uitvaart. We hadden de klompen en de bloemen uit de tuin van de overledene in het rouwboeket verwerkt. Dat liet heel mooi zien wie hij was.’
‘Ik ga altijd op zoek naar wie iemand geweest is, want die herinnering blijft’
Genieten van elke dag
Als je dagelijks met de eindigheid van het leven in contact komt, ga je zelf ook anders in het leven staan, is de ervaring van Onno. Maar niet zwaarmoediger: ‘Ik geniet misschien nog wel meer van elke dag. Vera en ik hechten erg aan het samen dingen doen, zoals winkelen of wandelen. Maar als we druk zijn met uitvaarten, zijn we ook heel dankbaar voor dat mooie werk. Het blijft bijzonder dat mensen je het vertrouwen schenken in zo’n intieme situatie.’
‘Het levensverhaal van een ander kan je troosten, maar ook aan het denken zetten: hoe sta ik in het leven?’
Kamer vol herinneringen
Om nabestaanden een eigen plek te geven om te rouwen, hebben Onno en Vera in Lieren een familiekamer ingericht. Daar kan de overledene in een huiselijke setting worden opgebaard. ‘Er staat een fijne bank, er is een keukentje zodat je koffie kunt zetten, en je kunt er je eigen attributen neerzetten zodat het echt jouw plek wordt’, vertelt Vera. In Epe wil Wenz Uitvaart ook een ruimte inrichten, een Huis van Herinnering waar mensen op een persoonlijke manier herdacht kunnen worden.
